Het zal 1984 zijn geweest. Ik studeerde in Brussel en vond het geweldig om in het weekend in de stad te blijven en op zaterdag om middernacht naar de film te gaan. Dat vond ik stoer, maar ik vertilde me er vaak aan. De arthouse films die ik koos waren niet altijd voor gevoelige zielen.
Op het omslag van een boek staat het woord vuurtoren, en hup, ik heb het in mijn handen. Een paar keer heb ik een bepaald boek vervolgens blind gekocht, en een paar keer heb ik het met mijn ogen open gedaan, want het was me aangeraden. Ik noem Lampje van Annet Schaap, Vuurtorenwachten van Jeanette Winterson, en natuurlijk To the Lighthouse van Virginia Woolf. Verder staat in mijn kast bijvoorbeeld ook nog het verontrustende en schitterende Bericht uit de vuurtoren van João Ubaldo Ribeiro, dat ik jaren geleden op het gevoel kocht en nooit zal wegdoen.
De Hongaar die geen regenbogen verdraagt in een straal van 200 meter rond een school of een kerk heeft me op een heel onhandige manier te kennen gegeven dat je van lezen sterk wordt. Boeken, kinderboeken om te beginnen, verruimen je blik. Ik sla nu voor de gemakkelijkheid een paar stappen over, maar het komt er wel op neer.
Tamsin Calidas en haar man Rab hebben het gehad met de drukte van Londen. Je kunt niet zeggen dat ze zich ‘in een nieuw avontuur storten’, zoals dat dan heet. Het is eerder zo dat ze een kinderwens hebben, naar de rust van de natuur verlangen, en al een tijdje aan een leven op het platteland denken. Je zou kunnen zeggen dat het avontuur hen overkomt.
Édouard Louis rekende in Weg met Eddy Bellegueule af met zijn jeugd, en daar stond hij ineens: op het literaire podium. Sinds dat debuut en de boeken die volgden denk ik dat hij met een mesje schrijft, en als het wel met een pen is, dan is het in ieder geval een scherpe, een rake. In Geschiedenis van geweld schreef hij de verkrachting waar hij het slachtoffer van was neer, en in Ze hebben mijn vader vermoord portretteerde hij zijn vader en deelde zijn politieke overtuiging op een niet mis te verstane manier.
Jef Aerts is niet over een nacht ijs gegaan, toen hij aan dit boek over Ronke en Nouri begon. Ronke is blind. Wat om haar heen gebeurt registreert ze via geluiden, geuren, indrukken. Op een sterrenkundekamp leert ze Nouri kennen. Nouri is — dat heb je pas na een tijdje door — alleen maar dwars omdat iets hem dwarszit. Hij is niet van plan zijn grootvader nog eventjes in Zagreb te ontmoeten, al geeft Nouri’s grootvader te verstaan dat de tijd dringt.
.jpg)
In Wandert. De laatste jongen die naar zijn ouders luisterde valt het woord braaf ongeveer tien keer. Het mag duidelijk zijn: braaf vindt Wandert geen kwaliteit. Hij ziet een leven als artiest voor zich. Een dooievisjesvreter, zoals zijn moeder de mannen met een keurige kantoorbaan noemt, zal hij niet worden.
Een gevoelige slaper, zo noemde ik mezelf wel eens. De jongen heeft een beetje te grote poriën, en — ocharm — zelfs als hij slaapt brengt de boze buitenwereld hem af en toe per ongeluk uit zijn doen.
Ik hoef je niet te waarschuwen. Dat doet het boek zelf, en wel onmiddellijk. In de eerste alinea zie je samen met Benjamin — de middelste van drie broers — hoe om één voor middernacht een politieauto in de richting van het zomerhuisje rijdt waar Benjamin, Nils en Pierre in hun kindertijd zoveel zomers hebben doorgebracht. De broers zijn ondertussen volwassen, en Benjamin maakt aan de politieman van dienst duidelijk dat hij het is die heeft gebeld.
Ik ben mevrouw Herman dankbaar. Afgelopen zondag kreeg ik een ultieme test, of ik De kunst van het observeren wel goed gelezen had.
Ik hou van Instagram. Sinds 1 mei 2012, toen ik mijn account opende, heb ik nieuwe mensen leren kennen en nieuwe plekken bezocht. Er zijn een aantal films, boeken, kunstenaars op mijn pad gekomen, die ik anders waarschijnlijk nooit had ontdekt. Afgezien daarvan vind ik het een verademing om de schoonheid én de lelijkheid te mogen zien, en ondertussen gespaard te blijven van toxische meningen die je op andere social media te slikken krijgt.
.png)
Dinka, het hoofdpersonage uit Mijn leven als mens, gaat aan het eind van het boek dood. Aan het begin sterft ze eigenlijk ook al, in de openingsregel zelfs. Ze komt lelijk ten val. Logischerwijze zou je denken dat Joke van Leeuwen na bladzijde zeven klaar was met schrijven, maar nee: daar is ze juist begonnen.
Vanuit het hiernamaals kijkt Dinka neer op de wereld en het gedoe van de mensheid. Voor je er erg in hebt, duik je met haar het verleden in. Je krijgt al snel mee dat één iemand in het bijzonder er altijd is geweest, vreemd genoeg door er niet te zijn. Dinka’s Siamese tweelingzusje is bij de geboorte gestorven, en haar dood heeft Dinka op verschillende manieren getekend. Meanderend tussen humor en tragiek, kleine, wijze gedachten en poëtische beelden neemt het hoofdpersonage je mee naar het einde én haar einde toe.
Ik geloof dat ik van Joke van Leeuwen zo goed als al haar werk in mijn boekenkast heb staan: haar poëzie, haar eerstelezersverhalen, haar kinderboeken en fictie voor volwassenen. Ze verrast me iedere keer weer. Als je je vinger over al die ruggen en ruggetjes laat glijden en ondertussen alle beelden bekijkt die de boeken oproepen, is het alsof van Leeuwen je alle hoeken van de kamer laat zien (en dan houdt ze er nog een paar achter de hand, voor een volgende keer).
Ik ben niet op zoek naar spiegels in een boek. Ik vind de maatstaf herkenbaar om een roman goed te vinden er eigenlijk niet toe doen. Toch valt het me op dat Domein van licht van Yuko Tsushima me tot mijn verbazing al een paar maanden heeft achtervolgd. Waarschijnlijk heb ik in dat boek een paar keer in de spiegel gekeken, of ik het nu wilde of niet.
Van de driedelige autobiografie van Deborah Levy zijn de eerste twee delen verschenen. Ik hoorde er zoveel goeds over, dat ik onlangs op de fiets ben gesprongen omdat ik ineens de drang voelde om Levy niet morgen, nee nee, onmiddellijk te gaan lezen. In de boekhandel bleek alleen het tweede deel voorhanden, De prijs van het bestaan, maar geen nood, de kassa deed tsjieng.
Aan een nieuw adres moet je wennen. Als je ergens pas woont, moet je eerst elke vierkante centimeter hebben aangeraakt, dan wordt het huis van jou.
Misschien heb je geen bromtoon. Misschien begrijp je zelfs niet bij benadering wat ik met een bromtoon bedoel, ook niet als ik het je zwaaiend met een boek probeer uit te leggen. Jij bent iemand die ’s ochtends de gordijnen opentrekt om het licht binnen te laten, en je doet ze ’s avonds weer dicht, omdat het nu eenmaal tijd is om te gaan slapen en het op de wereld te donker is om nog veel te zien.
Op Netflix kun je een Noorse rom-com bingewatchen, Hjem til jul. Ik ben nog niet helemaal door het tweede seizoen, omdat ik een beetje zuinig wil zijn op het prettige gevoel dat de snedige dialogen en de humor en het slimme scenario me geven. Slim, omdat je niet alleen de zoektocht naar de liefde van dertiger Johanne volgt (met alle foute dates en nieuwe inzichten vandien), maar in het verhaal evolueren ook de andere personages op een geloofwaardige manier. De scenaristen houden niet van losse eindjes. Een detail uit de ene aflevering wordt vier afleveringen later mooi opgepikt.
Over drie boeken ga ik drie keer met ongeveer dezelfde woorden beginnen, en het is niet omdat ik lui ben. Ik ben gewoon met hetzelfde vuur enthousiast over drie verschillende titels van een en dezelfde Deense auteur: Tove Ditlevsen. Lees Kindertijd, lees Jeugd en lees Afhankelijkheid.
Op de dood ben je niet voorbereid. Tenzij je dochter je erbij helpt. Verwacht je aan een documentaire waarin tragiek en humor hand in hand gaan — zoals deze vader en zijn dochter hand in hand gaan.
Het jaar 2020 wordt niet bepaald een pronkstuk op je buffetkast, met een spotlichtje erop. Ik denk dat veel mensen geneigd zijn om het jaar in een paar woorden samen te vatten en in een doos te stoppen. Misschien plakken ze er nog de naam van een man of een virus op, maar evengoed gaat het daarna richting containerpark.
Misschien stap jij wél een twee drie binnen in Het huis met de kersenbloesem van Sun-mi Hwang. Het boek was me hier en daar getipt, soms werd er in superlatieven over gesproken, maar bij mij bleek het niet te werken. Het was alsof ik de sleutel niet vond, terwijl ik doorgaans wel heel erg van uitgepuurde taal als die van Hwang hou. De magie die me was voorspeld bleef uit, de subtiele levenslessen die me waren beloofd raakten me niet.
Op mijn negentiende kreeg ik lezers. Dat was wennen. Mijn debuut verscheen in het jaar dat ik in Brussel ging studeren en meteen moest beslissen wat mijn afstudeerproject zou worden. Lang twijfelde ik niet: ik wijdde mijn scriptie aan de Britse auteur Aidan Chambers, die toen met Dance on my grave furore maakte. Twee jaar lang vergeleek ik Chambers’ boeken met elkaar, ook de nog niet vertaalde, ik keerde ze binnenstebuiten, reisde naar de schrijver toe, verbleef dagenlang bij hem thuis, kreeg antwoord op al mijn vragen.
Stel je voor: je verliest je enige zus, met wie je altijd een heel innige band hebt gehad. Je treurt, maar ondertussen moet je ook praktisch aan de slag: het huis van je zus moet leeggemaakt worden, notarieel moet er een en ander geregeld worden. Je bent verplicht om hardop na te denken over de toekomst. Dat is al behoorlijk heftig, zou ik denken.
In Mathilde, het eerste deel van de trilogie Het land van de anderen focust Leïla Slimani in het bijzonder op — jawel — Mathilde. Deze Française uit de Elzas wordt in 1944 smoorverliefd op de Marokkaanse soldaat Amine en trouwt met hem. Een paar jaar later verhuist ze met hem mee naar het dorpje Meknès op het Marokkaanse platteland.
